معیار تعارضمعیار تعارض، تنافی میان دو دلیل در مرحله جعل و تشریع است. ۱ - تعریفمعیار تعارض، تنافی میان دو یا چند دلیل در مرحله جعل و تشریع حکم است که سبب تنافی میان مدلول آن دو دلیل می‌گردد، مانند تعارضِ میان: « حج بر مستطیع حرام است» و «حج بر مستطیع واجب است» که به سبب تضاد میان احکام تکلیفی ( وجوب و حرمت ) در مرحله جعل ، میان آنها تنافی وجود دارد، و یا مانند تعارض میان «صل» و «لاتصل» که نقیض یک دیگرند. ۱.۱ - شرایط تحقق تعارضدر تحقق تعارض میان دو دلیل، سه شرط ضروری است: ۱. هر یک از دو دلیل شرایط حجیت را داشته باشند؛ ۲. امکان اجتماع دو دلیل در مرحله جعل و تشریع وجود نداشته باشد، به گونه‌ای که از تشریع هر دو دلیل، اجتماع ضدین یا نقیضین در نفس الامر به وجود آید؛ ۳. اراده استعمالی در هر دو دلیل موجود باشد، زیرا تعارض، در مرحله اراده استعمالی واقع می‌شود. [۱]
فوائد الاصول، نائینی، محمد حسین، ج۳، ص (۷۰۴-۷۰۲).
[۴]
شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۳، ص۴۱۲.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۶۰، برگرفته از مقاله «معیار تعارض». رده‌های این صفحه : اصول فقه | تعارض ادله
|